Bo Nadal

Desexo que estas festas sexan un tempo de alegría, amor e descanso para vós e as vosas familias.

Que a maxia do Nadal vos encha de ilusión e faga que soñedes cun futuro cheo de aventuras e éxitos.

Disortografía: tipos

Nos nosos centros podémonos atopar con alumnado que teña disortografía. Esta é un trastorno específico da aprendizaxe que afecta á escritura correcta, especialmente á ortografía, sen que exista un problema intelectual nin sensorial. Maniféstase en erros persistentes ao escribir.

Tipos de disortografía. Achego esta clasificación: 

Disortografía fonológica

Dificultade para relacionar sons con letras. Confusión de fonemas similares: b/v, p/b, d/t

Omisións ou substitucións de letras -> Ex.: “casa” → “caza”

Disortografía visual

Problemas para lembrar a forma escrita das palabras. Confusión de letras visualmente parecidas: m/n, p/q, b/d.

Erros en palabras coñecidas -> Ex.: “había” → “abía”

Disortografía espacial

Dificultades na organización do espazo escrito. Unións ou separacións incorrectas de palabras:

Mala distribución no papel -> Ex.: “a ver” → “aver”

Disortografía temporal

Problemas para percibir a orde dos sons. Investimentos de letras ou sílabas

Ex.: “lapis” → “páliz”

Disortografía cinética ou motriz

Relacionada coa execución do movemento ao escribir. Escritura lenta ou desorganizada -> Erros por mala coordinación motora

Disortografía gramatical ou sintáctica

Erros nas normas gramaticais. Uso incorrecto de maiúsculas, acentos e signos de puntuación:

Ex.: “hoxe é sábado” → “hoxe é sabádo”

 Disortografía semántica

Dificultade para comprender o significado das palabras. Uso incorrecto de palabras similares en significado:

Ex.: “votar” → “botar”

Disortografía cultural

Descoñecemento de normas ortográficas arbitrarias. Erros en palabras que non seguen regras claras

Ex.: “ome” → “home”

ESTRATEXIAS DE INTERVENCIÓN NA VOZ

Cando falamos de DISFONIAS dicimos que son unha alteración da voz por un uso incorrecto da mesma por hipotonía ou hipertonía, unha respiración insuficiente ou mala coordinación da fonación. Que se puiden traducir nunha voz rouca, grave, con altibaixos no ton, voz de falsete ou voz xorda, atonal, de escasa frecuencia. Adoita combinar factores anatómicos e funcionais.

As necesidades educativas do alumnado con alteracións da voz:

•     Relaxación dos músculos fonatorios para normalizar o esforzo da emisión de fala.
•     Reeducación vocal.
•     Coordinación da respiración coa fonación.
•     Axilizar os movementos articulatorios.
•     Mellorar o timbre, intensidade e ton de voz.

En xeral as disfonías orgánicas teñen tratamento cirúrxico e posteriormente rehabilitador e, as funcionais teñen intervención logopédica aínda que, segundo os casos, precisan un acto cirúrxico ou medicación. A intervención logopédica das alteracións da voz haberá de conseguir: A educación da respiración; A eliminación dos esforzos laríngeos; A adaptación das cavidades de resonancia ao son emitido pola larinxe. Recoméndase o seguinte procedemento metodolóxico:

                    |Intensidade |

Relaxación -> Respiración -> Fonación ->  |  Duración |-> Voz cantada

                      |    Tono |

Relaxación. Ás veces prodúcese unha hipertensión localizada nos músculos cervicais, do pescozo, dos ombreiros e os pectorales.

Hai varias técnicas de relaxación (Método Shultz, Ioga…), pero nós quedámonos con dous que se adaptan aos nenos a ás nenas:

    • Relaxación por tacto. Estando o neno ou a nena sentada vánselle pasando os dedos da man polas zonas que nos interese relaxar: cara, nariz, beizos e pescozo

    • Relaxación activa de Jacobson. Contraposición de tensión e relaxación. A secuencia da relaxación é a seguinte: Tensar os músculos ata o seu grao máximo; notar a sensación de tensión en todos os músculos que están tensos; relaxalos; experimentar a agradable sensación da relaxación.

Respiración. Algúns dos principais trastornos respiratorios que inflúen na emisión vocal:

• Respiración invertida. O tórax elévase e o abdome contráese durante a inspiración e o contrario na espiración.
• Respiración costal superior. O ventre contráese e inmobiliza durante os tempos da respiración.
• Respiración abdominal mal realizada. O abdome non se relaxa senón que se ve empuxado cara a adiante.
• Movementos excesivos do abdome. As costelas non se abren lateralmente.
• Capacidade pulmonar insuficiente ou excesiva.
• Rixidez dos movementos respiratorios.

Os obxectivos da educación da respiración son: Alongar a fonación; regular o aire expirado.; aumentar ou diminuír o volume da voz; conseguir unha correcta respiración.

Fonación. Comezaremos por emisións vocálicas breves e máis elevadas tonalmente tendendo a prolongalas e a recuperar a altura tonal correcta. Continuaremos con:

•     Series de cifras (coidar a eliminación do golpe de glotis).
•     Pequenas frases a distinta intensidade.
•     Lectura monótona cunha altura cómoda para o neno/a
•     Lectura modulada sobre a nota fundamental o neno/a.
•     Lectura indirecta; repetir as frases lidas por nós. As vantaxes da lectura repetida: 

1. Dar ao suxeito o tempo correcto de toma de respiración.
2. Ensinala a escoitarse e controlarse mellor
3. Atopar máis facilmente por imitación, un ritmo e unha fluidez normais.

• Lectura directa. Comezar pola poesía pois con ela facilítase a fluidez; seguir despois con prosa e ao final con textos teatrais se a idade do neno ou a nena permíteo. Recoméndase rexistrar nunha cassette a primeira sesión; iso axudaranos a establecer comparacións posteriores e tomar conciencia dos logros conseguidos polo neno/a 
• Voz cantada, axudan a mellorar a calidade do timbre, a eliminar esforzos e á percepción das sensacións vibratorias. 
• Coidar a respiración e procurar a continuación das sensacións vibratorias. 
• Variacións tonales. Práctica de escalas ascendentes e descendentes; comezar por terceiras, aumentar a quintas ata chegar a oitavas. Realizar variacións. Pasar a arpegios ascendentes e descendentes de quinta e oitava. Coidar a vogal segundo a alteración intervida como vimos.

Nos/as nenos/as pequenos/as as sesións han de ser curtas e seguidas. É preciso que o neno/a sexa consciente do problema de voz, ten que aprender a saber escoitarse e a diferenciar o que sente. Se o neno/a non comprende pola súa idade o interese da intervención e non coopera é mellor deixala.

Nas alteracións da voz, ademais da intervención logopédica, será necesario ter en conta:

    • A intervención familiar: creando un ambiente de bos hábitos vocais (evitar ruídos do ambiente, falar nun ton baixo e claro, axudar a relaxarse, coidar excesos vocais, …)

    • A intervención escolar: falar sen forzar a voz,  evitar berrar en ambientes ruidosos, colocar aos nenos e as nenas con alteracións de voz preto do docente,…

Contos apoiados con pictogramas

Os contos apoiados con pictogramas son unha ferramenta fantástica para axudar ao noso alumnado para desenvolver habilidades de lectura e comprensión.

Beneficios dos Pictogramas

• Axudan aos nosos nenos a ás nosas nenas para entender o significado das palabras e as frases.
• Fomentan a comprensión lectora e a memoria visual.
• Axúdalles a desenvolver habilidades de secuenciación e orde.
• Poden ser especialmente útiles para nenos e nenas con dificultades de lectura ou aprendizaxe.

Recursos para Crear Pictogramas

• Aplicacións: Hai moitas aplicacións que nos permiten crear pictogramas, como Pictotraductor, SymboTalk etc.
• Sitios web: Hai sitios web que ofrecen pictogramas gratuítos, como ARASAAC....
• Libros: Podemos atopar libros con pictogramas en librerías ou en liña.

Confusións nas cores.

A confusión entre vermello, azul e verde nun alumno ou alumna de 5 anos pode ter varias explicacións, e non sempre implica un problema serio, pero é importante estar atentos/as ante posibles deficiencias nas cores para evitar problemas na aprendizaxe e a vida diaria.

É normal aos 5 anos?

Si. Aos 5 anos moitos/as nenos/as aínda están a consolidar o recoñecemento e a denominación de cores. É común que confundan tons parecidos, distráianse ou usen palabras de cores de maneira intercambiable.

Cando podería ser daltonismo (deficiencia na visión da cor)?

A deficiencia na visión da cor adoita afectar sobre todo as cores vermello e verde, e moito menos ao azul. Sinais que poden suxerila:

• Confunde vermello e verde frecuentemente.
• Di que dúas cores “son iguais” cando para un adulto non o son.
• Cústalle identificar cores mesmo despois de practicar.
• Adoita colorear cousas con cores inusuais sen darse conta (p. ex., herba vermella, ceo verde).

Que outras causas poden explicar a confusión?

• Etapa de desenvolvemento (aínda están a aprender).
• Falta de interese ou pouca experiencia clasificando cores.
• Pequenas dificultades na linguaxe (sabe distinguir o cor pero non lembra o nome).

Qué podemos facer na aula?

• Xogos de Cores: facemos actividades para identificar cores en obxectos cotiáns, como froitas, xoguetes ou roupa. Podemos dicir "De que cor é esta mazá?"
• Tarxetas de Cores: Creamos tarxetas con cores e pedímoslle que as identifique. Podemos empezar coas cores básicas (vermello, azul, amarelo, verde) e logo agregar máis.
• Actividades Creativas: Facmos actividades creativas como pintar, debuxar ou colorear, e falamos sobre as cores que estamos a usar.
• Cancións e rimas
• Evitar corrixir en exceso: convertelo nun xogo para non xerar frustración.
• Observar se a confusión é constante en distintos contextos (roupa, xoguetes, debuxos, luces…).

Sinais de alarma:

• Se con 5 anos e aínda non pode identificar as cores básicas (vermello, azul, amarelo, verde).
• Se mostra unha gran dificultade para aprender as cores ou se frustra moito.

Cando consultar?

Se a confusión persiste de forma constante e marcada, sobre todo entre vermello e verde, sería boa idea consultar cun optometrista pediátrico ou oftalmólogo. Poden realizar unha avaliación sinxela e adaptada á súa idade.

Test de Ishihara: É unha proba común para detectar o daltonismo, que consiste en identificar números ou patróns nunha serie de imaxes.

Bloques de LEGO e comunicación

Os bloques de LEGO estimulan a creatividade desde o punto de vista da comunicación infantil: expresión oral, interacción, linguaxe e habilidades comunicativas.

1. Linguaxe descritiva e expresiva

Cando os nenos e as nenas constrúen con LEGO, adoitan explicar o que están a facer, que representa cada peza ou montaxe, como funcionará a súa creación Isto anímalles a usar vocabulario habitual ou novo, a describir procesos e a explicar ideas abstractas de maneira clara.

2. Argumentación e toma de decisións

Cando traballan en parellas ou grupos, deben xustificar por que queren usar certa peza; como imaxinan a estrutura que están elaborando; que función terá cada elemento... Deste xeito desenvolven habilidades de argumentación, negociación e consenso, moi valiosas para a súa comunicación interpersoal.

3. Creatividade narrativa

As construcións adoitan ir acompañadas de historias creadas por eles/as mesmos/as. Este xogo simbólico estimula a creación de relatos, enriquece a linguaxe narrativa (inicio, nó, desenlace), favorece o seu desenvolvemento oral e a lóxica ao contar historias...

4. Escoita activa e quendas de palabra (sempre baixo a supervisión e moderación do/a docente)

En actividades grupais, LEGO de xeito natural obriga a escoitar as ideas doutros/as, a respectar quendas para falar, comprender as mensaxes, acordar quen fai que, cooperar... Indubidablemente é unha contorna real de traballo colaborativo que fortalece a comunicación social.

5. Expresión emocional

As construcións reflicten diferentes emocións: medo, alegría, curiosidade, seguridade... E ao falar delas, os nenos e as nenas expresan os seus sentimentos, relacionan as súas emocións coas experiencias, desenvolven unha linguaxe emocional máis elaborada e rica.

6. Comunicación total:

Os nenos e as nenas nestes intres de xogo combinan: palabras, xestos, sinais, sons, movementos... Así desenvolven unha comunicación máis completa, integrando fórmulas de linguaxe verbal e non verbal.

7. Desenvolvemento da comunicación científica e técnica.

Sen darse conta, practican: Explicar procedementos (“primeiro poño esta base...”); describir causas e efectos (“se quito esta peza, cae”); usar vocabulario espacial e técnico básico.

8. Desenvolvemento cognitivo.

Cos LEGO trabállanse moitas funcións cognitivas de forma práctica se necesidade de materias complexos.

• Atención e concentración.
• Planificación (que vou o imos construír).
• Resolución de problemas.
• Memoria de traballo.
• Razoamento espacial.

9. Exemplos de actividades

• Construír emocións: “faremos unha figura que represente alegría, tristeza, enfado...”
• Historias con figuras: creamos unha escena e contamos o que ocorre.
• Copiar un modelo: favorece atención e percepción visual.
• Retos STEAM sinxelos: construír unha ponte, unha casa, un vehículo.

Se falamos do alumnado con necesidades específicas de apoio educativo (NEAE) os bloques de LEGO son un recurso moi útil para traballar con eles/as porque se adaptan a distintos ritmos, e estilos de aprendizaxe, favorecen a motivación e permitenlles aprender a través da manipulación e a experiencia directa. Favorecerán a:

1. Motivación e participación

O alumnado con NEAE adoita responder moi ben a materiais manipulativos e visuais. Deste xeito, LEGO:

• Atrae a súa atención.
• Convídalles a explorar e construír.
• Reduce a ansiedade ante tarefas máis “curriculares”.
• Esta motivación é a porta de entrada para a aprendizaxe.

2. Desenvolvemento da comunicación

LEGO favorece a comunicación tanto verbal como non verbal:

• Describen o que constrúen.
• Piden pezas.
• Explican e crean historias.
• Negocian roles en actividades compartidas.

Para alumnado con dificultades de linguaxe ou de interacción social (como TEA), cas pezas de  LEGO poden desenvolver unha forma natural e estruturada de comunicarse.

3. Traballo de habilidades sociais

En actividades cooperativas podemos asignar roles (construtor/a, enxeñeiro/a...). Isto axudalles a:

• Respectar quendas.
• Escoitar ao compañeiro.
• Seguir normas claras.
• Resolver pequenos conflitos.É moi eficaz en alumnado con dificultades sociais.

4. Regulación emocional

É especialmente útil para o alumnado con TDAH, o alumnado con dificultades de autorregulación ou alta frustración, xa que lles permite:

Construír ten un efecto calmanteRepetir patróns reduce a ansiedade.Manipular pezas axuda a concentrarse.O éxito de construír algo lles dá seguridade e autoestima

5. Inclusión na aula

LEGO crea un espazo onde todo o alumnado pode participar, independentemente do seu nivel curricular permitíndolles:

• Adaptar a dificultade facilmente.
• Que cada alumno/a achegue desde as súas capacidades.
• Actividades que non estigmatizan, porque todos gozan do xogo.
• Isto favorece a convivencia e a igualdade.

6. Adaptacións posibles para o alumnado con NEAE xa que se poden usar:

• Pezas máis grandes (LEGO Duplo).
• Modelos con pasos visuais moi claros.
• Construcións libres sen instrucións.
• Actividades de imitación (copiar unha estrutura simple).
• Apoios visuais para pedir pezas ou expresar ideas.
• Roles definidos en actividades grupais.

DISGLOSIAS

Imos a falar das disglosias xa que en ocasións nos atopamos con alumando que pode ter esta variación física .

Son un trastorno da articulación de orixe non neurolóxica central provocado por lesións anatómicas ou malformacións nos órganos periféricos do fala.

As súas causas poden ser varias, situadas en diferentes órganos do fala, únicas ou asociadas. Adoita deberse a: malformacións conxénitas, traumatismos, parálises periféricas, operacións, trastornos do crecemento...

Atendendo ao órgano afectado clasificaranse, segundo Gallardo e Gallego en disglosias labiales, linguales, palatinas, dentais, mandibulares:

• Labiales: A dificultade articulatoria por alteración na forma, mobilidade, forza ou consistencia dos beizos. As máis frecuentes son:

- Beizo Leporino: É unha malformación conxénita que provoca unha depresión do beizo superior ou a súa total fenda. Falta de unión entre beizo e nariz (mamelón nasal interno e externo) o que fai que o beizo estea partido. Adoita ir asociado a fisura platina e fenda alveolar. Afecta os fonemas bilabiales e as vocais /u/, /o/. A malformación pode ser unilateral ou bilateral, segundo a afectación produzase nun ou en ambos os lados á vez. Faise necesaria unha intervención cirúrxica, ao redor dos seis meses de idade.

- Frenillo labial superior hipertrófico: o frenillo é máis longo do normal producindo un diastema ou separación entre os incisivos centrais. A súa presenza dificulta a mobilidade normal do beizo superior. Como consecuencia, dificultades na articulación dos fonemas /p/, /b/, /m/, /o/, as bilabiales son substituídas pola labiodental /f/. Pódese corrixir con intervención logopédica.

- Fisura de beizo inferior: Pode ir acompañada de fisura do leporino superior, aínda que tamén se pode dar de forma illada. Afecta os fonemas bilabiales.

- Parálise facial: produce falta de mobilidade dos beizos. Pode afectar a un ou ambos os lados da cara, polo que pode ser unilateral que pode pasar desapercibida por compensación do beizo san e bilateral,que afecta os fonemas: /f/ en lugar de /p/; a /b/ ten un son bilabial fricativo; /n/ en lugar de /m/; /o/, /o/ con pouca claridade.

- Macrostomía: alongamento da fenda bucal que adoita asociarse a malformacións do pavillón auricular. Pode ser incompleta ou completa. Adóitase acompañar de atrofia do maxilar inferior ou anomalías do odio. O tratamento é cirúrxico e a intervención ha de efectuarse con anterioridade a que o/a neno/a comece a falar.

• Palatinas: malformacións orgánicas do padal óseo e do veo do padal. Estas anomalías son as que provocan os maiores trastornos fonéticos. As máis comúns son:

- Fisura palatina: É unha malformación xenética na que as dúas metades laterais do padal non se unen na liña media. Con frecuencia asóciase o beizo leporino. Provoca alteracións na articulación, fonación e respiración. Os trastornos articulatorios máis frecuentes son:

- Golpe de glotis: a articulación dos fonemas oclusivos é substituída por un pequeno ruído

- Ronquido faríngeo: ao emitir os fricativos e ás veces acompáñase de vibracións laríngeas.

- Sopro nasal: É o escape de aire polo nariz durante a emisión das palabras, producindo unha alteración de todos as fonemas, excepto das nasais.

- Rinofonía: alteración na resonancia da voz que fai que a fala soe nasalizada.

- Fisura submucosa do padal: malformación conxénita pola que o padal óseo non se uniu na liña media pero si a mucosa que a recubre, polo que os movementos non son normais. Os/as nenos/as que a padecen empezan a falar moi tarde e non se lles entende. É pouco frecuente. Pode acompañarse de rinofonía e a articulación é semellante á fisura de padal.

- Padal ojival: Malformación que se caracteriza por un padal estreito, moi elevado e que se asemella á forma dunha campá. Pode xerar problemas de audición. Pode afectar á articulación dos fonemas dentais e alveolares, aínda que sobre todo provoca dificultades para respirar polo nariz.

• Linguales: Débense a trastornos orgánicos da lingua, o que pode provocar inmobilidade da lingua ocasionando así problemas na articulación. A lingua é un órgano importante a a deglución, fonación e respiración. Aquí podemos falar de:

- Anquiloglosia ou frenillo curto: O frenillo é moi curto o que adoita ocasionar rotacismo. A lingua está torpe como anquilosada.

- Glosectomía: Perda total ou parcial da lingua por queimaduras, mordidas, accidentes... Cando a perda é total prodúcese unha gran dificultade para falar.

- Macroglosia: tamaño excesivo da lingua, que xera unha diminución de movementos. Os bordos da lingua son ondulados o que provoca mordidas, prognatismo mandibular, obstrución das vías respiratorias e problemas na mastigación.

- Malformacións conxénitas da lingua: Son debidas a unha detención no desenvolvemento como a Microglosia: lingua anormalmente pequena. Adoita acompañarse de micrognatia (diminución do desenvolvemento da mandíbula e sobresalencia do queixo o que produce maloclusión).

- Parálise lingual: Lesión do nervio hipogloso, encargado dos estímulos da lingua. Afecta os fonemas que necesitan a lingua para a súa articulación excepto os bilabiales. Pode acompañarse de rinofonía. Pode ser unilateral, o que afecta os fonemas /d/,/t/,/l/,/s/,/z/,/r/,/g/,/k/,/e/,/i/,/o/; e bilateral, no que a lingua queda inmóbil no chan da boca afectando a case todos as fonemas.

• Mandibulares: Malformación dun ou ambos os maxilares. A orixe pode ser conxénito, de crecemento ou cirúrxico ou traumático. Son as que menos problemas de articulación xeran. As máis frecuentes son:

- Atresia mandibular: Anomalía producida por unha detención no desenvolvemento do maxilar inferior de orixe conxénita ou adquirida (uso do chupete). Son os nenos coñecidos como “cara de paxaro”. Prodúcense anomalías na posición dos dentes e en ocasións desproporción das dimensións da lingua e a cavidade bucal, o que provoca dificultades respiratorias.

- Progenie: crecemento esaxerado da mandíbula inferior coa consecuente mal oclusión dos maxilares. Provoca que se perda articulación entre os dentes, mastigación anormal, caída prematura dos dentes por piorrea, erros na fluidez e salivación (fala coma se tivese a boca chea). Propensión ao ceceo.

- Resección do maxilar superior/inferior que pode ser ocasionada por accidentes, tumores… Falta a metade do padal óseo e pode faltar parte do veo. O resultado é a emisión de palabras con moita resonancia nasal e alteracións por ausencia do punto de articulación.

- Disostosis maxilofacial: É unha forma particular de malformación mandibular asociada a outras anomalías (é de orixe xenética).

• Dentais: Alteración na forma ou posición dos dentes. Pode deberse a: herdanza, alimentación, ortodoncias, próteses, succión do polgar, respiración bucal…

Unha posición dentaria incorrecta coñécese como “maloclusión” e esta pode ser: sagital, vertical e transversal. A posición dos dentes ten moita importancia para a articulación do fonema /s/, polo que os sigmatismos son frecuentes.

Cando a perda dentaria é por enfermidades ou feridas esta disglosia adoita ser máis intensa e complicada pois pode afectar tamén a maxilares, beizos ou lingua.

As disglosias dentais teñen un prognóstico favorable grazas á ortodoncia e a prótese. En ocasións debido ao uso de aparellos de ortodoncia prodúcense disglosias protésicas que dá lugar a alteracións articulatorias transitorias ata a súa adaptación.

• Nasais: defecto nas fosas nasais, como causa por exemplo dunha lesión no nariz. Isto fai que o timbre da voz estea alterado. Aquí falamos da:

- Rinolalia: que pode ser aberta (timbre de voz máis nasal), pechada (diminución da resonancia vocal polo que se pronuncian mal as consonantes nasais (/m/,/n/,/ñ/, substituídas por /b/ ou /d/ e algunhas vogais) e mixta (insuficiencia velar).

Hai autores que consideran esta disglosia nasal como un tipo de disfonía, pois provocan alteracións da voz.

Actividades para mellorar a fluidez lectora

A fluidez lectora é a chave que abre a comprensión, a motivación e o goce pola lectura. Estas estratexias axudan ao alumnado para ler con maior ritmo, entoación e seguridade. 

Practicar cada día, ler en voz alta, xogar coas palabras, escoitar bos modelos de lectura, transforma o ler por obrigación a ler por pracer.

Importante ter en conta que a fluidez non se consegue dun día para outro pero con constancia e motivación, todo é posible!!

"Ler con ritmo, entoación e fluidez non se consegue con fichas, conséguese xogando!!" @laprofemercedes

Actividade 1: Lectura con cronómetro.

Dálle un texto curto e mide canto tempo tarda en lelo.  Logo repite e compara: Fixéchelo máis rápido e con menos erros!

Motiva a mellorar sen presións.

Actividade 2: Lectura por quendas. 

Un le unha liña e o outro a seguinte. Cambia voces, personaxes ou acentos.

Perfecto para practicar o ritmo e a expresión.

Actividade 3: A palabra prohibida.

Escolle unha palabra que non poderá dicir ao ler. Se a din deberán facer un mini penitencia divertida! 

Reforza a atención e o control lector

Actividade 4: Lectura con música

Pon música e le ao ritmo. Cambia a velocidade e o ton segundo a canción. 

Ideal para traballar entoación e cadencia!

Actividade 5: Eco lector

Ti les unha frase e o alumnado repítea igual que ti imitando ritmo e emoción.

Axuda a interiorizar ton, pausas e fluidez tonal.

Actividade 6: Lectura de trabalinguas

Nada mellor para rir mentres practican.

Adestran a articulación, velocidade e coordinación oral.

Actividade 7: Lectura de roles

Cada quen interpreta un personaxe dun conto. Dálle voz ao lobo, a pulgarcito, a Batman...

Así ler é actuar!

Actividade 8: Lectura con tarxetas tolas.

Escribe frases divertidas nas tarxetas ("O can ladra coa pata de atrás") O obxectivo: ler sen trabarse... aínda que non teña sentido algún!

Risas aseguradas e fluidez en progreso.

-> Engado algún xogo en liña con algunha destas actividades

Altas capacidades relacionadas coa comunicación e outros

As altas capacidades relacionadas coa comunicación e as emocións refírense a un conxunto de habilidades avanzadas ou excepcionais no ámbito socioemocional e comunicativo, que van máis aló do esperado para a idade ou o contexto do noso alumnado. Estas capacidades non sempre van ligadas a un alto coeficiente intelectual, pero si a unha gran sensibilidade, empatía e competencia interpersoal.

Altas capacidades comunicativas 

 
Implican un dominio excepcional da linguaxe, tanto verbal como non verbal. Algunhas características son:

• Amplo vocabulario e uso preciso da linguaxe desde idades temperás.
• Capacidade para argumentar, debater e persuadir con coherencia e empatía.
• Comprensión profunda de matices, ironías e metáforas.
• Facilidade para adaptarse a distintos interlocutores e contextos comunicativos.
• Creatividade narrativa: gozan inventando historias, dramatizando ou escribindo.
• Escoita activa e reformulación: captan a intención e o ton emocional do outro.

Altas capacidades emocionais ou afectivas

Estas céntranse na intelixencia emocional avanzada, é dicir, unha comprensión e xestión profunda das propias emocións e as alleas. 

Obsérvanse en:

• Empatía elevada, mesmo cara a animais, causas sociais ou persoas descoñecidas.
• Percepción aguda de estados emocionais (propios e alleos).
• Profundidade emocional: viven as emocións con gran intensidade e reflexión.
• Sentido moral ou ético moi desenvolto desde idades temperás.
• Capacidade de liderado empático, baseado na cooperación máis que na imposición.
• Necesidade de autenticidade e coherencia emocional nas relacións.

Integración de ambas as dimensións
Cando se combinan as altas capacidades comunicativas e emocionais, adoitan aparecer perfís con gran potencial en:

• Mediación e resolución de conflitos.
• Orientación ou acompañamento emocional (por exemplo, en psicoloxía, educación ou traballo social).
• Expresión artística ou literaria con profundidade emocional.
• Capacidade para inspirar, motivar ou guiar a outros.

 

IMPORTANTE

Posibles desafíos
Aínda que son fortalezas, tamén poden xerar dificultades se non se xestionan adecuadamente:

• Sobrecarga emocional ou hipersensibilidade.
• Frustración ante a falta de reciprocidade emocional.
• Dificultades sociais se os demais non comprenden a súa profundidade emocional ou comunicativa.
• Autoexigencia ou perfeccionismo na expresión ou nas relacións.

Quixera pararme nestes desafíos que fan que ás veces o noso alumnado poida ter problemas na comunicación dos seus sentimentos, das súas emocións.. Os problemas emocionais máis comúns son:

• Sobrecarga emocional ou hipersensibilidade

- Perciben e senten as emocións (propias ou alleas) con moita intensidade.
- Poden sentirse desbordados/as por situacións que outros/as consideran menores.
- É común o esgotamento emocional ou o bloqueo.

• Ansiedade ou preocupación excesiva

- Tendencia a anticipar consecuencias negativas ou a sobre-pensar.
- Poden sentir medo a fallar ou a decepcionar aos demais (perfeccionismo emocional).
- Na escola pode derivar en estrés crónico ou somatización.

• Baixa tolerancia á frustración

- Frústranse con facilidade ante a inxustiza, a incoherencia ou a falta de empatía doutros/as.
- Dificultade para aceptar erros ou límites persoais.

• Desaxuste entre madurez emocional e contorna

- Poden ter unha comprensión emocional moi profunda, pero non sempre saben regular o que senten.

- Se a contorna non valida as súas emocións, poden sentirse incomprendidos/as, solitarios/as ou rexeitados/as.

• Autoexigencia e culpa

- Impóñense estándares emocionais moi altos (“debería ser máis forte”, “non debería sentir isto”).
- Tenden a culparse por conflitos interpersoais ou por non axudar o suficiente.

 

 Esto conleva a unha expresión emocional inadecuada e desaxustada:

• Reaccións desproporcionadas: (choro, ira, evasión)
• Inhibición emocional: evitan expresar os seus sentimentos, o que sinten por medo a ser xulgados/as, ao rechazo social.
• Dificultade para modular o ton, o ritmo e a intensidade da comunicación segundo o contexto,
  

LECTURA COMPRENSIVA

A lectura comprensiva é unha habilidade fundamental na educación primaria que permite ao alumnado a entender e procesar a información de maneira efectiva. 

Obxectivos:

- Desenvolver a comprensión lectora: Axudar aos nenos a ás nenas a entender o significado dos textos que len.
- Fomentar o amor pola lectura: Crear un ambiente no que os nosos alumnos e alumnas gocen lendo e sintan motivados para ler.
- Mellorar a comprensión da estrutura dos textos: Axudar ao alumnado para entender a estrutura dos textos e a identificar os elementos crave.

Estratexias:

- Lectura guiada: O mestre ou a mestra guía na lectura dun texto, proporcionando apoio e retroalimentación.
- Preguntas de comprensión: Os/as docentes facemos preguntas para avaliar a comprensión do alumnado sobre o texto.

Recursos:

- Textos variados: Utilizar textos de diferentes xéneros e estilos para manter ao alumnado interesado e motivado.
- Libros de lectura: Utilizar libros de lectura que sexan atractivos e adecuados para a idade e nivel dos nosos alumnos e alumnas.
- Tecnoloxía: Utilizar ferramentas tecnolóxicas para apoiar a lectura comprensiva, como aplicacións e recursos en liña.

Avaliación:

- Avaliación continua: Avaliar a súa comprensión lectora  de maneira continua, utilizando diferentes estratexias e ferramentas.
- Probas de comprensión: Realizar probas de comprensión para avaliar a súa capacidade  para entender e procesar a información.

Beneficios:

- Mellora da comprensión lectora: A lectura comprensiva axuda ao alumnado para mellorar a súa capacidade para entender e procesar a información.
- Desenvolvemento do pensamento crítico: A lectura comprensiva axuda ao alumnado para desenvolver o seu pensamento crítico e a analizar a información de maneira efectiva.
- Mellora da comunicación: A lectura comprensiva axúdalles para mellorar a súa capacidade para comunicarse de maneira efectiva e a expresar as súas ideas e opinións.

En resumo, a lectura comprensiva é unha habilidade fundamental na educación primaria que require un ensino efectivo e un enfoque integral. Ao utilizar estratexias e recursos adecuados, os docentes podemos axudar aos nosos alumnos e alumnas para desenvolver a súa comprensión lectora e a mellorar a súa capacidade para procesar a información de maneira efectiva.