Pautas de traballo na casa para o verán

Chegan as esperadas vacacións e é momento de descanso, xogos, diversión, praia, piscina... pero non debemos de esquecernos de seguir reforzando todo o traballado durante o curso. Por este motivo déixovos unha serie de pautas para realizar durante estes meses de verán para traballar dificultades articulatorias na casa:

1. Modelado: Fala claro e lentamente diante do teu fillo ou da tuá filla, salientando os sons que necesita practicar.

2. Práctica de sons: Repite palabras e frases que conteñan o son obxectivo, e anima ao teu fillo ou á túa filla para imitarte.

3. Xogos de linguaxe: Utiliza xogos como "Que son fai...?" ou "Atopa obxectos que empecen co son...".

4. Lectura: Lede libros que inclúan palabras co son obxectivo.

5. Práctica regular: Establece un horario regular para practicar a articulación, mesmo se só é uns minutos ao día.

6. Reforzo positivo: Anima e eloxia ao teu fillo ou filla cando articule correctamente, sen importar o pequeno que sexa o progreso.

7. Paciencia: Lembra que cada neno/a aprende ao seu propio ritmo, así que se paciente e non te desanimes.

Boas vacacións!! 😀😀

Recursos Online

Durante este curso 2024-25 utilicei nas miñas sesións de audición e linguaxe Wordwall que é unha plataforma en liña que permite crear e xogar diferentes tipos de actividades educativas e xogos interactivos, como crucigramas, sopas de letras, emparellamentos, cuestionarios e máis. É moi útil para facer a aprendizaxe máis divertido e dinámico.

As actividades en Wordwall están deseñadas para traballar varios obxectivos educativos, por exemplo:

1. Reforzar coñecementos: Axudan ao alumando a repasar e consolidar conceptos aprendidos en clase.
2. Fomentar a participación activa: Fan que o alumnado participe de maneira divertida e motivadora.
3. Desenvolver habilidades cognitivas: Como a memoria, a atención, a asociación de ideas e o pensamento crítico.
4. Mellorar a comprensión: Facilitan a comprensión a través de actividades interactivas.
5. Estimular o traballo en equipo: Algunhas actividades permiten a colaboración entre o alumnado, promovendo habilidades sociais e de cooperación.

No seguinte enlace podedes entrar na miña páxina de perfil en Wordwall

Algúns exemplos das últimas actividades creadas:

Dificultades da fala

As dificultades da fala en nenos e nenas de pouca idade son relativamente comúns e poden deberse a unha combinación de factores normais do desenvolvemento e outros que requiren atención especializada. 

Explicamos as principais razóns:

1. Desenvolvemento da linguaxe natural

• Variación no ritmo de desenvolvemento: Cada neno ou nena ten o seu propio ritmo para adquirir a linguaxe. Algúns comezan a falar máis tarde que outros/as sen que isto indique un problema.
• Erros normais do desenvolvemento: É común que os/as nenos/as pequenos/as teñan dificultades con certos sons, estruturas gramaticais ou vocabulario ao principio.

2. Factores biolóxicos ou neurolóxicos

• Atrasos da linguaxe: Algúns teñen un desenvolvemento da linguaxe máis lenta sen unha causa clara. Isto pode corrixirse co tempo ou con intervención temperá.
• Trastornos do fala:
• Dislalias (TSF): Dificultade para pronunciar sons concretos.
• Dispraxia do fala: Problemas de coordinación para producir sons do fala correctamente.
• Trastorno fonolóxico: Dificultade persistente para aprender a usar os sons do fala esperados para a súa idade.
• Trastornos neurolóxicos ou xenéticos: Condicións como o trastorno do espectro autista (TEA), parálise cerebral, Síndrome de Down ou perda auditiva poden afectar o desenvolvemento do fala.

3. Factores ambientais

• Estimulación lingüística insuficiente: Os nenos e as nenas que non son expostos con frecuencia a conversacións, contos, cancións ou interaccións verbais poden desenvolver o fala máis lentamente.
• Uso excesivo de pantallas: O tempo fronte a pantallas (sen interacción humana) pode reducir a oportunidade de desenvolver habilidades lingüísticas.
• Ambientes multilingües: Aínda que a longo prazo o bilingüismo é beneficioso, algúns nenos e nenas poden presentar unha fase inicial de atraso ao ter que aprender dous sistemas de linguaxe.

4. Factores auditivos

• Problemas de audición: As infeccións recorrentes do oído (como otitis media) poden dificultar a percepción clara dos sons, o que atrasa o fala.
• Hipoacusia (perda de audición): Se non se detecta cedo, pode ter un impacto importante na adquisición da linguaxe.

Cando preocuparse?

• Aínda que cada neno desenvólvese ao seu propio ritmo, recoméndase buscar orientación profesional se:
• Aos 2 anos non combina dúas palabras.
• Non segue instrucións simples.
• Ten un vocabulario moi limitado.
• É difícil de entender para persoas fose da contorna familiar.
• Non mostra interese por comunicarse.

Canto antes se detecten e aborden os problemas, mellores serán os resultados no desenvolvemento lingüístico e social do noso alumando

Trastorno da Linguaxe

O trastorno da linguaxe pode afectar a capacidade dunha persoa para comunicarse de maneira efectiva. Algúns tipos inclúen:

1. Trastorno específico da linguaxe (TEL).

2. Afasia (dificultade para comunicarse despois dunha lesión cerebral).

3. Trastorno do desenvolvemento da linguaxe (TDL).

4. Trastorno da comunicación social (TCS).

Os síntomas poden variar, pero poden incluír dificultades para:

- Entender e seguir instrucións

- Expresar pensamentos e sentimentos

- Manter conversacións

- Ler e escribir

Trastorno da Comunicación Social

O Trastorno da Comunicación Social (TCS) caracterízase por dificultades persistentes no uso da comunicación verbal e non verbal en contextos sociais. Algúns síntomas inclúen:

1. Dificultade para iniciar ou manter conversacións.

2. Problemas para entender e usar sinais sociais (xestos, expresións faciais).

3. Dificultade para adaptarse a diferentes contextos sociais.

4. Problemas para desenvolver e manter relacións sociais.

O TCS pode afectar significativamente a vida diaria e as relacións interpersoais.

Trastorno Específico da Linguaxe (TEL)

O trastorno específico da linguaxe (TEL) refírese a dificultades significativas no desenvolvemento da linguaxe en nenos que non se explican por factores como a idade, o coeficiente intelectual ou problemas auditivos. Algúns síntomas inclúen:

1. Dificultade para entender e seguir instrucións.

2. Problemas para atopar palabras ou usar vocabulario limitado.

3. Erros gramaticais e sintácticos frecuentes.

4. Dificultade para manter conversacións ou narrar eventos.

Dificultades Específicas da Aprendizaxe

 Algunhas dificultades específicas da aprendizaxe e a comunicación inclúen:

1. Dislexia (dificultade para ler e escribir).

2. Discalculia (dificultade coas matemáticas).

3. TDAH (trastorno por déficit de atención e hiperactividade).

4. Autismo (dificultade para interactuar socialmente e comunicarse).

5. Tatexo ou disfemia (dificultade para falar con fluidez).

6. Dificultades auditivas ou visuais (problemas para escoitar ou ver).

Dificultades na comunicación

 As dificultades na comunicación poden xurdir por diversas razóns, como:

1. Barreiras lingüísticas.

2. Problemas de audición ou visión.

3. Trastornos da linguaxe ou fala.

4. Diferenzas culturais ou sociais.

5. Ansiedade ou estrés.

6. Problemas neurolóxicos ou cognitivos.

Estas dificultades poden afectar a capacidade para:

- Expresar pensamentos e sentimentos.

- Entender e procesar información.

- Manter conversacións efectivas.

- Establecer relacións interpersoais.

Atraso da fala & Atraso da linguaxe

É moi importante entender a diferenza entre atraso da fala e atraso da linguaxe, xa que aínda que ambos afectan a comunicación, teñen características distintas. 

Explicarémolo de maneira sinxela:

Atraso da fala: Refírese a dificultades na produción de sons, palabras ou frases. É dicir, o neno ou a nena pode entender o que se lle di, pero cústalle expresar as súas ideas mediante palabras, ou a súa pronuncia non é clara. Por exemplo, pode ter problemas para dicir palabras correctamente ou tardar moito en empezar a falar.

Cando unha nena ou un neno se comunica pero ten problemas de articulación, significa que pode expresar as súas ideas, pero a súa pronuncia ou forma de articular os sons non é clara ou correcta. Isto pode deberse a diferentes causas, como dificultades na coordinación motora oral, problemas auditivos, ou simplemente un atraso no desenvolvemento do fala. A intervención temperá pode axudar moito a mellorar a articulación e a claridade do fala, facilitando unha mellor comunicación e confianza no neno ou na nena.

Atraso da linguaxe: É un pouco máis amplo e abarca non só a produción de palabras, senón tamén a comprensión e o uso da linguaxe en xeral. O alumnado con atraso da linguaxe pode ter dificultades para entender instrucións, formar oracións completas, usar o vocabulario adecuado ou seguir o ritmo do fala na súa contorna. É dicir, pode ter problemas tanto para entender como para expresarse. 

Características:

1. Atraso na adquisición de palabras: Empeza a falar máis tarde do esperado e ten un vocabulario limitado para a súa idade.

2. Dificultade para formar oracións completas: Pode usar frases curtas ou palabras soltas en lugar de oracións máis elaboradas.

3. Problemas para entender instrucións: Ten dificultades para comprender o que se lle di, mesmo en instrucións simples.

4. Uso inadecuado de palabras: Pode usar palabras de maneira incorrecta ou non usar palabras en absoluto para expresar as súas ideas.

5. Dificultade na comunicación social: Pode mostrar pouca interese en interactuar con outros/as nenos/as ou adultos/as, ou ter dificultades para manter unha conversación.

6. Atraso na adquisición de habilidades sociais relacionadas coa linguaxe: Como responder o seu nome, sinalar obxectos ou pedir axuda.

7. Problemas coa pronuncia: Aínda que isto tamén pode estar relacionado con atraso na fala, no atraso da linguaxe pode haber dificultades na estrutura e uso correcto da linguaxe, non só na pronunciación.

En resumo, o atraso da fala céntrase na dificultade para producir sons e palabras, mentres que o atraso da linguaxe afecta tanto a comprensión como a expresión da linguaxe nun nivel máis global.

Neurodiversidade

 

Conciencia fonolóxica

A conciencia fonolóxica é fundamental para o desenvolvemento da linguaxe, a escritura e a ortografía.

A conciencia fonolóxica é esencial para o desenvolvemento infantil en linguaxe, escritura e ortografía, e o seu ensino temperán e avaliación oportuna son cruciais para o éxito ao longo da vida, en tal sentido, recoméndase incorporar enfoques pedagóxicos innovadores. 

Concluímos que a conciencia fonolóxica inflúe no éxito da lectura, con patróns fonéticos, discriminación auditiva e manipulación de fonemas como aspectos clave.

A continuación presentamos algunhas actividades elaboradas para tal fin.

Recursos educativos varios

Achégovos unha serie de actividades que nos ofrece o portal de recursos educativos de Orientación Andújar.

Coordinación bilateral

Razoamento verbal

Un gramatical

Lecturas comprensivas

Rutinas de pensamento fundamentais

Rutinas de pensamento fundamentais para a creatividade

Nuñación

Falamos de Rinoartria aos problemas de pronuncia dos fonemas nasais /m/, /n/ e /ñ/.

Nesta ocasión ímos adicarlle atención á ñuñación que é a non articulación do fonema /ñ/.

Achegamos diferentes actividades para traballar o punto de articulación coa referencia visual dos articulemas,  así como uns exemplos de actividades en linguaxe repetida e dirixida.

Rexistro Fonolóxico Inducido (R.F.I.)

Esta proba, en primeiro lugar, rexistra as peculiaridades do fala do/a neno/a, desde un punto de vista cualitativo, en produción inducida de palabras e en repetición, se é necesario. E en segundo lugar, compara cuantitativamente a produción do/a neno/a á produción media dun grupo de nenos/as da súa idade que vive nunha contorna social similar.  

Ligazóns: 

Rexistro Fonolóxico Inducido

Rexistro Fonolóxico Inducido - Logopedia en Especial

Rexistro Fonolóxio Inducido - Alafina.es

Sílabas trabadas

Nas sílabas trabadas existen trece combinacións posibles: bl,br,cl,cr,dr,fl,fr,gl,gr,pl,pr,tr,tl. 

Como o seu nome indica, normalmente, son sílabas difíciles de aprender para os alumnos e alumnas, xa que dan lugar a “ trabarse “ ao falar o que pode levar a cometer erros na escritura tamén.

A continuación propoño unha serie de actividades elaboradas na plataforma Wordwall 

 

Síntomas do TEL a nivel oral

Os síntomas do Trastorno da Linguaxe poden variar dunha persoa a outra, e a gravidade dos síntomas tamén pode diferir:

Atraso no desenvolvemento da linguaxe. Poden ter dificultades para alcanzar os fitos lingüísticos esperados, como a aparición das primeiras palabras ou a formación de oracións completas.

Dificultades na comprensión da linguaxe. Poden ter dificultades para seguir instrucións, responder a preguntas ou comprender conceptos abstractos. Tamén poden ter dificultades para entender o significado das palabras en diferentes contextos. 

Dificultades na expresión oral. O vocabulario é limitado e presetnan dificultades para atopar as palabras adecuadas para expresar os seus pensamentos. Tamén poden ter problemas para estruturar oracións gramaticalmente correctas e poden presentar erros na pronuncia de certos sons.

Problemas na articulación e a fluidez. Algúns nenos poden ter problemas na articulación dos sons do fala, o que pode afectar a claridade da súa fala. Tamén poden presentar dificultades na fluidez do fala, como repeticións, bloqueos ou pausas prolongadas.

É importante ter en conta que estes síntomas son indicativos do TEL cando persisten máis aló do esperado para a idade e o nivel de desenvolvemento dos/as nenos/as. 

En moitos casos, os nenos e as nenas con TEL poden beneficiarse de apoio adicional na contorna educativa. Isto pode incluír adaptacións curriculares, programas de intervención especializados por partes dos mestres e das mestras de audición e linguaxe , apoio na aula e estratexias de ensino individualizadas para satisfacer as necesidades específicas do neno.

Os/as menores poden experimentar frustración, baixa autoestima e dificultades nas interaccións sociais. Por tanto, brindarlles apoio emocional e oportunidades para practicar habilidades de comunicación en situacións reais será beneficioso para o seu desenvolvemento xeral.

Ligazóns de interés:

arbolabc.com 

recursostics.com

educaenvivo.com

ilenguaje.com

Segmentación lexical

A segmentación lexical refírese á habilidade para definir os límites das palabras. Non resulta unha tarefa sinxela nos primeiros tramos do proceso de alfabetización e en etapas posteriores nalgúns casos; por iso é polo que adoitan aparecer frecuentemente separacións incorrectas das palabras escritas (hiposegmentaciones e hipersegmentaciones).

Lembramos que as habilidades fonolóxicas nun sentido amplo, abarcarían as habilidades de identificar e manipular de forma deliberada as palabras que compoñen as frases ou oracións (conciencia léxica), as sílabas que compoñen as palabras (conciencia silábica), ata chegar á manipulación das unidades máis pequenas do fala, os fonemas (conciencia  fonémica).

Ligazón a siembraestrellas

Sílabas trabadas

Estas actividades van moi ben para traballar os problemas de lecto-escritura debido ás dificultades coas sílabas trabadas.

Identificamos sons

Comezamos o ano con esta actividade que creei para identificar sons.

Que é identificar sons? É a habilidade de recoñecer e usar os sons na linguaxe falada. A conciencia fonológica inclúe á conciencia fonémica, que é a capacidade de identificar os sons que se combinan para formar palabras.